Anamnez, doktorların hastalarından, onların sağlık sorunları veya şikayetleri hakkında sistematik ve düzenli bir şekilde sorular sorarak bilgi toplama sürecidir. Bu sorular, hastanın mevcut durumunu derinlemesine anlamak için rastgele değil, belirli bir sıra ve mantık çerçevesinde sorulur. Doğru ve etkin bir anamnez alma, hasta ile doktor arasında güven ilişkisinin kurulmasına ve geliştirilmesine katkıda bulunur. Anamnez sürecinin doğru yürütülmemesi, istenilen güven atmosferinin oluşmasını engelleyebilir, bu da hastalığın doğru tanı konulmasında zorluklara neden olabilir. Anamnez doğru alındığında, çoğu zaman hastalığın tanısında kilit bir bilgi kaynağı haline gelir. Bu yöntem bazen hastalığın teşhisinde tek başına yeterli olabilmekle birlikte, genellikle fiziksel muayene ve gerekli görüldüğü durumlarda laboratuvar testleri gibi ek tanı yöntemlerine ihtiyaç duyulur. Anamnez alma süreci, uzmanlık alanına göre farklılaşabilir; örneğin bir psikolog ile bir diyetisyenin anamnez formu farklılık gösterebilir. Ancak genel olarak, bu süreç temel prensipler çerçevesinde benzerlik gösterir.
Anamnez Nasıl Alınır?
Anamnez alma sürecinde uyulması gereken birkaç kritik adım vardır. İlk olarak, doktorun kendini tanıtarak hastaya bu sürecin amacını açıklaması gerekir. Bu noktada, doktorun hastaya karşı ilgili, saygılı ve dostane bir tavır sergilemesi çok önemlidir. Anamnez toplama sırasında hastanın mahremiyetine büyük önem verilmesi gerekmekte olup, bu, sürecin temel bir gereksinimidir. Hastanın kendini güvende hissetmesini sağlamak ve anamnezin alındığı mekanın rahat bir atmosfere sahip olması da önem taşır. Doktor, süreç boyunca açık ve anlaşılır bir dil kullanmalı, sorularını ise doğru tanıya yönlendirecek şekilde seçmelidir.
Anamnez İşleminde Hangi Bilgiler Alınır?
Anamnez alma sürecinde toplanması gereken temel bilgiler aşağıdaki gibi sıralanabilir:
Hasta Bilgileri
Ad ve Soyad: Resmi işlemler için tam ad ve soyad kullanılır. Klinik ziyaretlerinde ise daha samimi bir hitap şekli tercih edilebilir (örneğin, Eren Bey, Deniz Hanım). İletişim dışı durumlarda ise isim ve soyisim genellikle baş harfleriyle ifade edilir (örn.: K.M., 34 yaşında kadın).
Yaş: Hastanın yaşı, hastalıkların prevalansı ve tedavi yöntemlerinin risk değerlendirmesinde önemli bir faktördür. Yaş ilerledikçe, bazı hastalıklar daha sık görülür ve müdahale riskleri artar. Çocuklar ve yaşlılar için semptomlar farklılık gösterebilir, bu da teşhisin gecikmesine neden olabilir.
Cinsiyet: Cinsiyet, bazı hastalıkların görülme sıklığını etkileyebilir. Erkekler ve kadınlar arasında görülen hastalıklar farklılık gösterir; erkeklerde testis ve prostat kanseri, kadınlarda ise meme, over ve uterus kanseri daha yaygındır. Cinsiyet ayrıca belirli semptomların değerlendirilmesinde de önemlidir.
Boy ve Kilo: Vücut kitle indeksi (VKİ), sağlık durumu hakkında önemli bilgiler sağlar. VKİ'nin belirli aralıkları, bireyin zayıf, normal, fazla kilolu, obez veya morbid obez olarak sınıflandırılmasına yardımcı olur. Bu, bazı sağlık sorunlarının risk değerlendirmesi için kritik olabilir.
Adres: Yaşanılan bölge, bireyin bazı hastalıklara maruz kalma riskini etkileyebilir. Örneğin, guatrın Karadeniz Bölgesi'nde daha sık görülmesi gibi.
Meslek: Mesleğin, bazı sağlık riskleri ile doğrudan ilişkisi olabilir. Örneğin, doktorlar enfeksiyon hastalıkları, veterinerler hayvanlardan bulaşan hastalıklar, kimya sektöründe çalışanlar belirli kimyasallara maruz kalma riski altındadır.
Telefon Numarası: Hastaların tahlil sonuçları gibi önemli bilgilere ulaşmaları gerektiğinde iletişim kurmak için gereklidir.
Bu bilgiler, hastanın sağlık durumunu kapsamlı bir şekilde değerlendirmek ve etkili bir tedavi planı oluşturmak için temel teşkil eder.
Pediatrik Anamnez Nedir?
Pediatrik anamnez, çocuk hastaların tıbbi geçmişine dair bilgilerin toplanmasını içeren bir süreçtir. Bu süreçte elde edilen bilgiler şunlardır:
Prenatal Dönem: Anne adayının gebelik öncesi ve sırasında maruz kaldığı faktörler, alkol veya sigara kullanımı, geçirilen hastalıklar, alınan ilaçlar gibi önemli bilgilerin kaydedilmesi gerekir. Annenin kan grubu ve mesleği de bu döneme ilişkin önemli bilgiler arasındadır.
Natal Dönem: Bebeğin doğum aşamasında yaşananlar, hamileliğin süresi, doğumun nasıl gerçekleştiği (normal ya da sezaryen), doğum sırasında herhangi bir komplikasyon olup olmadığı, bebek doğduğunda kilosu gibi bilgiler detaylıca incelenir.
Postnatal Dönem: Doğum sonrası dönemde, bebeğin özel bir bakıma ihtiyacı olup olmadığı, ilk beslenme, ilk dışkılama ve idrar yapma durumu gibi bilgilerin toplanması gerekmektedir. Bu bilgiler, bebeğin sağlıklı bir başlangıç yapabilmesi için önemlidir.
Pediatrik anamnezde ayrıca, çocuğun psikolojik ve sosyal gelişim özellikleri, çocukluk dönemi ve gelişim evreleri hakkında bilgiler de yer alır. Çocuğun kişisel ve aile geçmişi, varsa evlilik ve ilişkiler hakkında bilgiler toplanır. Bu bilgiler, çocuğun geçmişte yaşadığı sağlık sorunları ve tedavi süreçleri hakkında fikir verir ve mevcut sağlık durumuyla ilgili karar verme sürecine katkıda bulunur.
Psikolojik Danışman Zahide Sevinç